«Μέσα από τόσο θάνατο που έπεσε και πέφτει,
πολέμους, εκτελέσεις, δίκες, θάνατο κι άλλο θάνατο
αρρώστια, πείνα, τυχαία δυστυχήματα,
δολοφονίες από πληρωμένους εχθρών και φίλων,
συστηματική υπόσκαψη κι έτοιμες νεκρολογίες
είναι σαν να μου χαρίστηκε η ζωή που ζω.
Δώρο της τύχης, αν όχι κλοπή απ’ τη ζωή των άλλων,
γιατί η σφαίρα που της γλίτωσα δε χάθηκε
μα χτύπησε το άλλο κορμί που βρέθηκε στη θέση μου.
Έτσι σα δώρο που δεν άξιζα μου δόθηκε η ζωή
κι όσος καιρός μου μένει
σαν οι νεκροί να μου τον χάρισαν
για να τους ιστορήσω.»
(από τη συλλογή Μαθητεία, που περιέχει ποιήματα της περιόδου 1952-1962.)
......................................................................................................................................................................
"Απεχθάνομαι τη φιλανθρωπία, γιατί είναι προσβλητική" δήλωσε το Φεβρουάριο του 1965 η Μελίνα Μερκούρη
και ξεσήκωσε διαμαρτυρίες από "ογκόλιθους" της εγχώριας σόου μπιζ της
εποχής - και συνεργάτες της χούντας λίγα χρόνια αργότερα - όπως ο
σκηνοθέτης Τζέιμς Πάρις. Αυτό διαβάζουμε σε ρεπορτάζ της εβδομαδιαίας
εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ στις 20 Φεβρουαρίου 1965.
Στην πραγματικότητα, η δήλωση δεν ήταν
τόσο αφοριστική, όσο κατ' αρχήν ακούγεται. Επρόκειτο για αιχμηρή
απάντηση της μεγάλης μας ηθοποιού και σπουδαίας Ελληνίδας σε αντίστοιχα
αιχμηρό δημοσίευμα καθημερινής εφημερίδας, η οποία σχολίαζε τον τρόπο
που η Μελίνα ... διασκέδαζε κατά τις νυχτερινές της εξόδους: "θα
μπορούσε η κυρία αυτή να σπάζει πιο λίγα πιάτα, όταν γλεντάει, και τα
λεφτά της να τα διαθέτει σε αγαθοεργίες, που ασφαλώς θα έχει πλήθος να
της υποδείξει ο βουλευτής πατέρας της" έγραφε ο δημοσιογράφος. Και η
πλήρης απάντηση της Μελίνας; "Απεχθάνομαι τη φιλανθρωπία, γιατί είναι
προσβλητική. Δεν ανέχομαι ούτε τη λέξη. Δεν εννοώ (= καταλαβαίνω) πώς
είναι δυνατό μια μερίδα ανθρώπων να εξαρτάται από τα χρήματά μου για να
ζήσει. Φυσικά είμαι υποχρεωμένη να κάνω ευτυχισμένους ορισμένους
ανθρώπους με τα δικά μου μέσα. Για φιλανθρωπία ούτε συζήτηση. Τους
άλλους θέλω να τους αισθάνομαι σαν φίλους μου και ποτέ σαν δούλους.
Εκείνος που οφείλει να επουλώνει τις πληγές του λαού είναι το Κράτος και
όχι εγώ".
Ο σκηνοθέτης Τζέιμς Πάρις ξεσπάθωσε
κατά της ηθοποιού, στην οποία απέστειλε επιθετική επιστολή
υπενθυμίζοντας της ότι τα μεγάλα κινηματογραφικά στούντιο του Χόλιγουντ
συντηρούνται από τις χρηματικές εισφορές των ηθοποιών και της ζητούσε να
απαντήσει. Η μη απάντηση της Μελίνας εξαγρίωσε το σκηνοθέτη που
σχολίασε "Η όλη υπόθεση θα μπορούσε να έχει τον τίτλο: Και εκείνη δεν
απάντησε" αδιαφορώντας προφανώς για το ότι η Μελίνα Μερκούρη απουσίαζε
εκείνο το διάστημα στο εξωτερικό. Μεταξύ των σκανδαλισθέντων από τη
δήλωση της ηθοποιού "περί φιλανθρωπίας" ήταν και ο "φιλάνθρωπος" της
εποχής - έτσι τον αναφέρει το ρεπορτάζ της εφημερίδας - κ.
Καραμουρτζούνης, ο οποίος δήλωνε αποφασισμένος για όλα, ακόμα και να
στείλει ρακένδυτους στο σπίτι της ηθοποιού.
Δεν ήταν φίλη μου...ούτε καν γνωστή μου....δεν την συναναστράφηκα ποτέ... Τη συνάντησα όλες κι όλες δυο φορές στη ζωή μου...σε χώρους άγνωρους για τα δικά μου δεδομένα...μα γοητεύτηκα....η αύρα της με τύλιξε κυριολεκτικά... Μια πανέξυπνη...ελεύθερη γυναίκα ...ένας πανέμορφος κυριολεκτικά και μεταφορικά άνθρωπος... Μια γυναίκα που τίμησε τη ζωή...τον έρωτα...τους ανθρώπους γύρω της... Κι όπως όλες οι ''ξεχωριστές''προσωπικότητες δέχτηκε και δέχεται ακόμα τα πυρά...κάποιων '''μικρών'''και ''μικρόψυχων''...και ''ολίγων'' ζηλόφθονων ανθρώπων και δη γυναικών... Δεν στέκομαι στις κλειδαρότρυπες των ανθρώπων γύρω μου...το θεωρώ αναξιοπρεπές...και σαν έχεις λειψή ή και ανύπαρκτη δική σου ζωή...σκύβεις να πάρεις μάτι ...τις ζωές των αλλονών... Δύσκολο το γήρας του μυαλού και : <<μωραίνει κύριος όν βούλεται απωλέσει >> Και το απωλέσει δεν ακουμπά στο βιολογικό χάσιμο του εαυτού μας...αλλά στο χάσιμο του ελέγχου και της αξιοπρέπειας εν ονόματι της δημοσιότητας... Αυτά τα λίγα από εμέ...για κάποιες κυρίες που προσπάθησαν να αμαυρώσουν τη λαμπερή προσωπικότητα της Μελίνας... Μα το φως πάντα λάμπει και δεν κρύβεται... Κι έτσι λαμπερό θα κρύβεται μέσα μας και μέσα μου το άστρο της...
Κι εφέτος 6/3/2016....22 χρόνια μετά το θάνατό της...είναι παρούσα μέσα μας ...μέσα μου και παντού... Σοφία Θεοδοσιάδη. ....................................................................................................................................................................
Ήρθε μια φίλη απ' τα παλιά πρωί πρωί επίσκεψη...τραγούδι να της πω ...την πύλη της καρδιάς της να χα'ι'δέψω..Επνίγονταν μου δήλωσε μες στο πηγάδι που έπεσε...και το σκοτάδι μέσα εκεί βαθιά την τύφλωνε...τον πάτο αυτόν τον σκοτεινό του πηγαδιού μονάχα εκοιτούσε....
Ρίξε μου λέει τον κουβά...σχοινί μακρύ να βάλεις να με φτάσει...να αλιεύσει το κορμί και την ψυχή..επάνω...στην άνοδο του πηγαδιού...επάνω να με βγάλεις...
Κι εγώ της υποσχέθηκα ,μακρύ σχοινί και στέρεο να αφήσω ...να αμολήσω..μην καταφέρω και ξανά...εκεί στο ανθισμένο ολόγυρα του πηγαδιού το στόμα να σταθεί...να την ορθώσω...
Είναι γεμάτο γύρω του αυτό άνθια ποικίλα μυρωδάτα...
Υάκινθοι μοναδικοί...στα χρώματα της Άνοιξης...τα ροζ...τα μωβ...και τα λευκά...πλούσιες μαργαρίτες...
Είναι απ' τις σταγόνες που ποτίζονται...απ' τον ξεχειλισμένο τον κουβά στ' ανέβασμα...και ανθίζουν και βλασταίνουν...
Μη φοβηθείς της δήλωσα...τη φίλησα και φως μες στο σκοτάδι εκεί του πηγαδιού...μένα μικρό κερί προσπάθησα να ρίξω ...να φωτίσω...
Τι ..είναι το μεγαλύτερο απ' όλα η ελπίδα...η προσμονή...το χρόνο αυτή νικάει...σταματάει... Κείμενο -Σοφία Θεοδοσιάδη ..................................................................................................................................................................... .
Χάρις Αλεξίου - Οι φίλοι. .....................................................................................................................................................................
Πάντα κάποιος την Άνοιξη εμποδίζει για να 'ρθει...πάντα κάποιος μισεί την Άνοιξη και απαγορεύει την είσοδό της ..να διαβεί.. σε οτιδήποτε ανοιξιάτικο φαντάζει... Μα πάντα ένα χελιδόνι, κι αν ακόμη και πολλοί δεν το πιστεύουν ,τολμά ,επιχειρεί και διακινδυνεύει την ΑΝΟΙΞΗ να φέρει... Κι είσαι εσύ αυτό.. το μικρό το χελιδόνι..που την Άνοιξη καλείσαι για να φέρεις...μόνος σου εσύ...ολομόναχος...για σένα νε να φέρεις...και μέσα σου εδώ...κι εκεί.. στις γειτονιές του κόσμου... Ακριβή αυτή η επιταγή...και η εξαργύρωση...μια ζωή σε τυραννάει και περιμένει... Η Ανοιξη είναι ιδέα..είναι προσμονή...είναι σταμάτημα του άσκοπου του χρόνου... Τόσο ταξίδι μακρινό ,τόσες αποτυχίες ,τόσα σκαμπανεβάσματα ...κι
όμως αυτό το πεισματάρικο...το ένα το επίμονο...το ένα αυτό εκεί το
χελιδόνι ..αυτό εκεί να επιμένει... Δεν εγκαταλείπει ό,τι κι αν του συμβεί, δεν απογοητεύεται και δεν
λυγοψυχά, ούτε και πείθεται από τις προσπάθειες των άλλων των
χελιδονιών...που απεγνωσμένα προσπαθούνε να το μεταπείσουν...και να
συμβιβαστεί ακίνδυνα καθημερινά του το ζητούν... Κι έτσι μονάχο ,ολομόναχο το δύσκολο ταξίδι του ,αυτό το ξεκινά... Τι κι αν περάσει απ' την έρημο.. .στο δρόμο του εχθρούς και αρπαχτικά κι αν συναντήσει ? Δεν το τρομάζουν τα ναυάγια πολλές φορές...γιατί από μόνο του
εγκλωβίστηκε , μες στα μαγευτικά λιβάδια αυτά των αναμνήσεων των ανθηρών...εκεί η
καρδιά του επαγιδεύθη...και να τα καταφέρει μόνο του ..όσο κι αν
φαντάζει ουτοπικό...έτσι στον εαυτό του υποσχέθη...πως είναι ικανό το
μήνυμα αυτό να μεταφέρει ,της αγάπης και της ζεστασιάς ...και των
συναισθημάτων τα ανθίσματα ...βαθιά μες στις καρδιές ευαίσθητων
ανθρώπων... που το όνειρο πιστέψανε και ΑΝΟΙΞΗ ΠΡΟΣΜΈΝΟΥΝ.... Κείμενο - Σοφία Θεοδοσιάδη. ....................................................................................................................................................................
Ενα το χελιδόνι...- Αλκίνοος Ιωαννίδης.
Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή
για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή
Θέλει νεκροί χιλιάδες να `ναι στους τροχούς
Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.
Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά
Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!
Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού
Το `χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου
σ’ ένα βαθύ πηγάδι το `χουνε κλειστό
μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος
Θε μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές και Συ
Θε μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάσταση
Η
φυλακή έκλεινε. Πίσω από τον πέτρινο τοίχο ή πορτοκαλιά ανταύγεια του ήλιου
μαρτυρούσε τη δύση. Οι κρατούμενοι στο προαύλιο αραίωναν, καθώς ο φύλακας
προχωρούσε από θάλαμο σε θάλαμο μετρώντας και κλειδώνοντας.
Λίγο καιρό πριν είχε έρθει η άνοιξη. Τα σημάδια ήταν καθαρά.
Πρώτα πρώτα
τους στενοχωρούσε ή μάλλινη φανέλα, κι έπειτα ήρθαν τα χελιδόνια,
μάρτυρες αδιάψευστοι, και στήσανε νοικοκυριό κάτω από τα κεραμίδια στις
παλιές φωλιές. Κι η άνοιξη σκάρωνε κάτι
σταχτιά αυγουλάκια, που σκάσανε σε λίγο και βγήκανε από μέσα κάμποσα
μαδημένα, άσχημα τσιροπούλια, όλο στόμα και λαχανιασμένο στήθος.
Έτσι η ζωή των
πουλιών ήταν από κοντά τριγυρισμένη µε την έγνοια των κρατουμένων, κι όταν
η διεύθυνση των φυλακών πήρε την απόφαση να χαλαστούν οι φωλιές
δημιουργήθηκε τρομερή συγκίνηση σ' όλο το προαύλιο.
Δεν έπρεπε να μείνουν αβοήθητα ... Ο Πότης πήρε το πιο έξυπνο, εκείνο που
δεν προλάβαινε να το ταΐζει μύγες. Η μυγοσκοτώστρα δούλευε όλη μέρα. Ένα
χαρτονένιο κουτί, η καινούρια του φωλιά, µε περισσότερα κομφόρ, βαµπάκι
για στρωσίδι, ποτηράκι µε νερό και στοκ
τροφής ...
Κι ήρθε η μέρα να
πετάξει η Μπουµπούκα ελεύθερη. Μια κόκκινη βούλα πάνω στη λευκή κοιλιά την
ξεχώριζε από τ' άλλα χελιδόνια. Πέταξε ξαφνιασμένο και στάθηκε στην κορφή
της στέγης ακίνητο για ώρα.. Δεν τολμούσε την ελευθερία. Έξω πρέπει να
'ταν τα πεύκα, οι θάμνοι κι η χλόη, πέρα μακριά η θάλασσα να λαμπυρίζει,
ψηλά το βάθος τ’ ουρανού, ο χώρος του.
Κι όμως στέκονταν εκεί, κοιτώντας το πηγάδι της φυλακής που κάνανε
σουλάτσο οι κατάδικοι. Έμοιαζε µε κείνον τον κρατούμενο που του ήρθε
ξαφνικά η χάρη, το αποφυλακιστήριο, αναπάντεχα το απόγευμα, πριν προλάβει
να εξοικειωθεί µε την ιδέα της αποφυλάκισης.
Κι η Μπουµπούκα, αντί να πετάξει στα χωράφια, έκανε έναν κύκλο πάνω απ’
τους καταδίκους και προσγειώθηκε πάνω στου Πότη τη φαλάκρα ...
Σήμερα το απόγευμα το πουλί δεν έλεγε να επιστρέψει.
Ο Πότης ανήσυχος
στεκότανε στη μέση στο προαύλιο µε τον μπερέ στο χέρι και κατασκόπευε τον
ουρανό. Πουθενά.
-Έως πότε θα παραμείνεις στο προαύλιο; Του είπε ο φύλακας.
-Περιμένω το πουλί, έκανε παρακαλεστικά ο Πότης.
-Ποιο πουλί; Δε σε καταλαβαίνω.
-Το πουλί µε την κόκκινη βούλα. Την Μπουµπούκα, κύριε φύλακα.
-Δεν είσαι καλά, κρατούμενε. Θα περιµένουµε το πουλί για να κλείσει
η φυλακή; Κι αν δεν έρθει;
-Θα έρθει, οπωσδήποτε θα έρθει …
-Ο κανονισμός δεν προβλέπει πουλιά και σαχλαμάρες.
Ο Πότης άφησε την πόρτα και χύθηκε στο βάθος του θαλάμου . Έπεσε πάνω στο
ράντζο του και, στρέφοντας προς τον τοίχο, τον πήρε ένα πνιχτό παράπονο.
Μάριος Χάκκας
Από το βιβλίο
"Η Γλώσσα μου", για την Ε΄ Δημοτικού
Ο Μάριος Χάκκας (Μακρακώμη Φθιώτιδας, 1931 - 5 Ιουλίου1972) ήταν Έλληναςλογοτέχνης. Εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων υπέστη διώξεις, ιδιαίτερα κατά τη δικτατορία των συνταγματαρχών........
Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα έζησε στην Καισαριανή,
με την οποία συνδέθηκε συναισθηματικά, κάτι που διαφαίνεται και στα
θέματα των έργων του. Σε ηλικία 19 ετών ενώ φοιτούσε στη Σχολή
Σαμαρειτών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, βοήθησε εθελοντικά τους φυλακισμένους στη Γυάρο. Στις 30 Απριλίου1954 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 4 ετών, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να διακόψει τις σπουδές του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Στα μέσα της δεκαετίας του '60 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή
με τίτλο "Όμορφο καλοκαίρι" (ήταν και η μοναδική που εκδόθηκε όσο ζούσε
ο συγγραφέας). Έπειτα από το πραξικόπημα και την εγκαθίδρυση της χούντας, υπέστη διώξεις και φυλάκιση ενός μήνα για το γεγονός ότι ήταν στέλεχος της ΕΔΑ (1960-67). Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραψε τρία θεατρικά μονόπρακτα.
Απεβίωσε από καρκίνο σε ηλικία 41 ετών, στη διάρκεια της δικτατορίας.
ΠΗΓΗ: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ ....................................................................................................................................................................
Δεν υπάρχει Πατρινός που να μην ξέρει το όνομά της. Και δεν
υπάρχει κάτοικος αυτής της χώρας που να έχει περάσει απο την Πάτρα και
να μην έχει πάρει το αυτί του κάτι, κάπως, κάποτε, για μια Γιαννούλα
Κουλουρού που οι Πατρινοί την έχουν στο ...στόμα τους από τα τέλη του
19ου αιώνα και εξακολουθούν να της δίνουν το φιλί της ζωής κάθε που
σκάει η αποκριά και μυρίζει τσίκνα στην Άνω Πόλη, αλλά και κάθε που
θέλουν να πειράξουν κάποια, αποδίδοντάς της το χούι της
...πειραγμένης.
Μπορεί η Γιαννούλα να έχει μια δική της
ξεχωριστή θέση στα πατρινά πρωτότυπα, από τα φραστικά μέχρι τα
εικαστικά, αλλά ελάχιστοι από μας γνωρίζουμε πραγματικά, ποιά ήταν
αυτή η περίφημη κουλουρού που καθε Τσικνοπέμπτη την παίρνουμε από πίσω
για να πάμε να την παραδώσουμε νύφη σε έναν τύπο που κάνει εμφάνιση
με το καλό- συνήθως ναυτικό- κοστούμι του και την πάμε συνοδεία μέχρι
το μώλο μήπως χάσει το ...δρόμο.
Η ζωή της Γιαννούλας της
Κουλουρούς που έγινε ταινία μικρού μήκους από τον Πατρινό σκηνοθέτη
Τότη φαφούτη και ετοιμάζεται να ανέβει και στο σανίδι του ΔΗΠΕΘΕ
Πάτρας, ήταν ένα γλυκόπικρο λικέρ, με πολλές προεκτάσεις σε
ό,τι αφορά την τραγικότητα του προσώπου και τον εμπαιγμό που είχε
υποστεί ως διαταραγμένη προσωπικότητα από μια εποχή που έκανε ντόρο με
τους "χαζούληδες¨και τους ιδιόρυθμους, τους οποίους ωστόσο με έναν δικό
της τρόπο αγαπούσε αν και συστηματικά ενέπαιζε.
Από τους ελάχιστους λαϊκούς
τύπους που έχει γίνει γνωστή η ηλικία της με ακρίβεια, η Γιαννούλα
γεννήθηκε το 1868. Ήταν φτωχή και ζούσε στην Άνω Χώρα πίσω από την
Καζάρμα. Για να μπορέσει να ζήσει έκανε δουλειές του ποδαριού.
Πούλαγε
κουλούρια, έγνεθε μαλλί και έπλεκε για λογαριασμό άλλων. Όπως γράφει ο
αξέχαστος Νίκος Πολίτης στο βιβλίο του "Οι ωραίοι τρελοί της παλιάς
Πάτρας" η Γιαννούλα ήταν οξύθυμη και βλάσφημη και όταν θύμωνε σήκωνε το φουστάνι της και έδειχνε τα μακρυά δαντελωτά βρακιά της".
Ο μεγάλος της καημός ήταν που έμεινε γεροντοκόρη γεγονός που έγινε ο πυρήνας του ντόρου που στήθηκε γύρω της. Με το που πέρασε τα 35 όπου στεκόταν και όπου βρισκόταν έλεγε τον καημό της ότι δεν βρήκε σύζυγο.
Ώσπου αυτός ο καημός, έφτασε στα αυτιά μιας παρέας θαμώνων στο καφενείο Γιογκαράκη.
Ο
Περικλής Γιογκαράκης, ο Μιλτιάδης Μαντέλης, ο Σπύρος Παναγόπουλος, ο
Μήτσος Καρατζάς και ο Βασίλειος Γενναίος ήταν οι άνθρωποι που
εμπνεύστηκαν πρώτοι τον γάμο της γεροντοκόρης Γιαννούλας. Την
έπεισαν ότι θα της βρουν γαμπρό και την πήραν για να πάνε να τον βρουν. Ο
ντόρος ξεκίνησε στα 1910 περίπου αλλά περιοριζόταν στην Άνω πόλη.
Η
πρώτη εμφάνιση της Γιαννούλας ως νύφης στην Κάτω πόλη έγινε την Κυριακή
2 Φεβρουαρίου του 1914. Η Γιαννούλα, συνοδευόμενη από πολλούς
πλακατζήδες κατηφόρισε στην οδό Καλαβρύτων, τη σημερινή Γούναρη και
παρήλασε σε κεντρικούς δρόμους με τη συνοδεία της με αποτέλεσμα στο
φύλλο της 9ης Φλεβάρη του Νεολόγου να δημοσιευτεί η εξής αμίμητη είδηση:
"Την
παρελθούσαν Κυριακή η κουλουροπώλης Γιαννούλα απεπειράθη τους γάμους
της. Περιήλθε μετά του γαμβρού κα της γαμήλιας πομπής πάντων
μεταμφιεσμένων, στα συνοικίας Άνω και Κάτω πόλεως ενώ σμήνη
παρακολούθουν φωνασκούντα. Όταν η πομπή επρόκειτο να διέλθει δια της
κοσμοβριθούς οδού Μαιζώνος, η ¨νύφη" εμυρίσθη την φουρτούνα που την
ανέμενε και εις πρώτην ευκαιρία απεσπάσθη του βραχίονος του "γαμβρού"
και ετρύπωσε εις κάποιον φούρνον".
Τον επόμενο χρόνο, τον
μήνα Ιούλιο, το Εαρινό Θέατρο σε θεατρική επιθεώρηση που είχαν γράψει
οι Πατρινοί δημοσιογράφοι Τέλης Τουρνάς, και Μάκης Αθανασίου,
παρουσιάστηκε ο ηθοποιός Εδμόνδος Φυρστ μεταμφιεσμένος σε Γιαννούλα
Κουλουρού.
Aπό τότε και μέχρι το 1917 δεν ακουσηκε ξανά κάτι καθώς
ο εθνικός διχασμός απαγόρευσε την μάσκα και τον ντόρο στο καρναβάλι και
η Γιαννούλα ξεχάστηκε.
Στα 1918 όμως πάλι η παρέα του Γιογκαράκη την έφερε στο προσκήνιο. "Ψήσανε" πάλι την Γιαννούλα και την ετοίμασαν για γάμο.
Η
πρόσκληση που διανεμήθηκε έγραφε: "Αξιότιμε Κύριε, Τελουμένων σήμερον
Κυριακή περί ώρας 6μμ των γάμων της χαριτοβρύτου δεσποινίδος Κουλουρούς
μετά του δια πολλών χαρισμάτων πεπροικισμένου νέου Μιλτιάδου Μαντέλη,
λαμβάνομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν Υμάς όπως ευαρεστούμενοι τιμήσετε
αυτούς. Οι συμπέθεροι."
"Εκείνη την ημέρα, γράφει ο Νίκος
Πολίτης, νωρίς το απόγευμα, στο σπίτι της Γιαννούλας κάποιες
γειτόνισσες την καλλώπισαν με πούδρα και κοκκινάδι στα μάγουλα και την
έντυσαν νύφη με πέπλο και στεφάνι από άνθη πορτοκαλιάς και την κατάλληλη
ώρα η νύφη βγήκε απο τη χαμοκέλα της στηριγμένη στο μπράτσο του
γαμπρόύ".
Γείτονες όλων των ηλικιών σχημάτισαν την γαμήλια θρυβώδη
πομπή με επικεφαλής τα όργανα: βιολί κιθάρα μπουζούκι και σαντούρι και
μέσω της Καλαβρύτων και της Κορίνθου έφτασε στην πλατεία Γεωργίου όπου
έγινε πανζουρλισμός. Από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια πετούσαν
ρύζι και λουλούδια, ενώ όλο και περισσότερο κόσμος ακολουθούσε στην
διαδρομή την πομπή, η οποία ακολουθώντας τις οδούς Ανεξαρτησίας,
(σημερινή Γεροκωστοπούλου) Αγίου Ανδρέου, Αγίου Νικολάου και Μαιζώνος
και έφτασε έξω απο την Μητρόπολη. Ο κόσμος στους γύρω δρόμους ήταν σαν
να γίνεται προεκλογική συγέντρωση.
Η εκκλησία ήταν κλειστή αλλά της είπαν της νύφης ότι πήγαιναν δύο συμπέθεροι να φέρουν τον νεωκόρο και τους ιερείς.
Τότε
ξαφνικά εμφανίστηκαν τάχα δύο στρατιώτες της στρατονομίας και πήραν τον
γαμπρό επειδή δεν είχε δηλωθεί στα μητρώα αρρένων. Η σκηνή που
ακολούθησε ήταν σπαρακτική καθώς η Γιαννούλα φώναζε "αφήστε να
παντρευτούμε πρώτα και τον παίρνετε μετά" αλλά αυτοί δεν άκουγαν τίποτα.
Τότε η Γιαννούλα ξέσπασε σε έναν πραγμαιτκό θρήνο και η απάνθρωπη αυτή
κατάληξη κατέληξε σε ομαδική στεναχώρια. Οι γειτόνισσες την πήραν και
την γύρισαν στο σπίτι της θλιμμένη.
Μετά από αυτό, ακολούθησαν και άλλα θεατρικά νούμερα με θέμα την Γιαννούλα αλλά τα γλέντια έπαψαν.
ΩΣΠΟΥ ΗΡΘΕ Ο ΟΥΙΛΣΟΝ
Όμως
με τον τερματισμό του Ά παγκοσμίου πολέμου και τη σύναψη της συνθήκης
των Βερσαλιών έγινε πασίγνωστος ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίσλον. Τότε
η παρέα που έκανε την πλάκα, υπέβαλε στην Γιαννούλα ότι ο Ουίλσον ήταν
πλούσιος συγγενής της και οι δυο τους από κοινού κληρονομούν ένα
πλούσιο θείο της.
"Ωραία, άμα πάρω την κληρονομία, θα
παντρευτώ νεαρό. Βαρέθηκα τους μεσόκοπους που μου προξενεύετε" είπε η
Γιαννούλα όταν της έδειξαν τις ψεύτικες επιστολές και στις αρχές
Αυγούστου του 1921 μια μεγάλη ανθρώπινη ... ουρά την
συνόδευε στο γραφείο κάποιου δικαστικού κλητήρα τάχα συμβολαιογράφου, ο
οποίος της διάβασε τη διαθήκη και της έδειξε μια βαλίτσα γεμάτη χρήματα.
Όταν
τα μέρησε και η Γιαννούλα ήταν έτοιμη να τα πάρει εισέβαλαν μασκοφόροι
και της τα άρπαξαν. Πάλι θρήνος. Και το άλλο πρωί νάτη στο αστυνομικό
τμήμα Άνω πόλεως για να ανακοινώσει τη ληστεία. Νέος ντόρος, νέο γέλιο,
καθώς απαιτούσε να της δώσουν αστυφύλακες να πάει να ψάξουνε μαζί της.
Αυτό το περιστατικό, όπως γράφει ο Νίκος Πολίτης, επηρρέασε
πολύ τον χαρακτήρα της καθώς από τότε κατέβαινε συχνά στην κάτω πόλη
μήπως μάθει κάτι και έγινε και επιθετική. Εάν κάποιος την πείραζε, τον
πετροβολούσε.
Στα 1922 η παρέα που πήγε
να παντρέψει την Γιαννούλα έφαγε τα μούτρα της καθώς η Γιαννούλα τους
είπε ότι δεν μπορεί να παντρευτεί γιατί είναι αρραβωνισμένη με έναν
στρατιώτη (αυτόν που τον πήραν ταχα για να κάνει τη θητεία του).
Τότε ήρθε ο νέος ντόρος στο μυαλό τους.
"'Ήρθε
η ώρα να μάθεις την αλήθεια της είπαν. Ο Ουίλσον, δεν είναι συγγενής
σου είναι πατέρας του φαντάρου που αρραβωνιάστηκες, δηλαδή πεθερός σου.
Στις 13 Φλεβάρη του 1922 ,
τελευταία Κυριακή του Καρναβαλιού, κατέβησε στο λιμάνι να υποδεχτεί τον
Ουίλσωνα και τα εκατομμύριά του. Όλη η Πάτρα ήταν στο πόδι. Στα ξέπλεκα
μαλιά της τα στόλιζαν μικρά κουρελάκια και στο μέτωπο φορούσε μια
πλατιά κόκκινη κορδέλα.
Μπροστά από την πομπή το αμάξι που μετέφερε τη νύφη.
Κουμπάρος ο Γιογκαράκης. Ακολουθούσαν αμάξια και κάρα που έκαναν σαματά. Δέκα χιλιάδες υπολογίστηκαν όσοι βρίσκονταν στην Αγίου Νικολάου και την παραλία συνοδεύοντας τη Γαννούλα.
Μια
βάρκα με έναν επιβάτη που φορούσε φράκο της κακιάς ώρας και γάντια καφέ
έκανε την εμφάνισή της. Μαλλιά πασπαλισμένα με αλεύρι και μακριές
φαβορίτες ζωγραφισμένες στα μάγουλα με φελλό. Επεσαν ακόμη και πυροβολισμοί όταν φάνηκε ο γαμπρός ενώ η χαρά της Γιαννούλας ήταν απερίγραπτη.
Η
άμαξα με την νύφη και τον γαμπρό βρισκόταν στην οδό Καλαβρύτων όταν
ένας λούστρος πηδάει και αρπάζει τη βαλίτσα με τα χρήματα που είχε φέρει
τάχα μαζί του ο γαμπρός. Η Γιαννούλα βάζει πάλι τα κλάματα και ο
Ουίλσον την παρηγορεί λέντοντάς της ότι πάει αμέσως να τηλεγραφήσει να
τους στείλουν άλλα. Και φυσικά εξαφανίζεται.
Για να συνεχίσουν
τον ντόρο στα 1923 ο Γιογκαράκης και οι φίλοι του αποφασίσουν να της
προξενέψουν τώρα τον ίδιο τον Ουίλσον πείθοντάς την ότι είναι τρελά
ερωτευμένος μαζί της και θα ερχόταν για να παντρευτούν. Της έστελναν
μάλιστα και ερωτικές επιστολές "Όλοι σε περιμένουν να φροντίσουν την νέα
Δούκισσα" της γράφανε. "Να μου στείλεις μια φωτογραφία με τα μαλλιά
ξέπλεκα ριγμένα μπροστά, να σε ιδούν οι βασιλείς. Ουίλσον"
Αλλά γάμος ξανά δεν έγινε. Στα 1930 πεθαίνει ο Γιογκαράκης
που του είχε εμπιστοσύνη και την παρέσυρε. Και μαζί με αυτόν, τέρμα
και τα σούρτα φέρτα της Γιαννούλας, η οποία όμως είχε ήδη γίνει θρύλος.
Το 1940 βρίσκει τη Γιαννούλα γρια 72 χρόνων και μόνη.
Στην εποχή της Κατοχής δεν μπορούσε πια να ασκήσει το επάγγελμά της.
Το στάρι ήταν ακριβό και το αλεύρι δυσεύρετο. Ξεχασμένη, περνούσε τις
ώρες της στη χαμοκέλα, χαμένη από όλους ώσπου κάποια μέρα βρέθηκε νεκρή
στο σπίτι της. Η ιστορία της όμως, δεν είχε κλείσει τα μάτια.
ΠΗΓΗ : THE BEST.
......................................................................................................................................................................
Η Γιαννούλα δεν ήταν ένας αστικός μύθος, δεν ήταν ένα παραμύθι, ούτε μια καρικατούρα. Η
Γιαννούλα έζησε δίπλα μας, δούλεψε, ταλαιπωρήθηκε, έδωσε με τον τρόπο
της χαρά, ενέπνευσε παραστάσεις και πομπές, και ίσως επειδή τράβηξε
τόσα πολλά αλλά και χάρισε τόσο απλόχερα τον ντόρο, έμεινε αξέχαστη
και πάντα παρούσα, μέσα στο νυφικό της το φουστάνι περιμένοντας έναν γαμπρό σε εποχές που το να μην τον έχεις σήμαινε στίγμα άξιο διαχρονικού δουλέματος.
Όλοι με κάθε λογής ψέμα προσπαθούν ν απαλύνουν τον πόνο
της Γιαννούλας, αλλά δεν παύουν να καλλιεργούν ολοχρονίς την τρέλα της.
Εκτός από όσα της έλεγαν προφορικώς, της έστελναν και γράμματα,
προερχόμενα δήθεν από τον πρόεδρο Ουίλσων. Σ’ ένα απ’ αυτά ο αγαπημένος
Γης Ιούλσος της γνώριζε ότι της στέλνει γοβάκια… από ξυπολη-Γόδερμα. Σε
άλλο της ανακοίνωσε ότι… βάφτισε τον γυιό του (ίαοιλιά της Αμερικής και
προς τιμήν της τον ονόμασε Γιάννουλ. Αυτά τα γράμματα τα φύλαγε η
Γιαννούλα σε ένα μπαούλο και βρέθηκαν μετά το θάνατο της. Επειδή δεν
είχε κληρονόμους, τα πράγματα της περιήλθαν στο ελληνικό δημόσιο.
Κάποιος υπάλληλος είδε τις επιστολές, αντέγραψε μία (που είχε
ημερομηνία 23 Οκτ.1923) και την έδωσε σε δημοσιογράφο που την
δημοσίευσε σε πατρινή εφημερίδα.
Την αντιγράφουμε κι εμείς εδώ :
Πολυαγαπημένη μου Γιαννούλα, σέ φιλώ στά δύο γλυκά ματάκια σου και στά σγουρά σου τά μαλλιά.
Γιαννούλα
μου, χθες δι ‘ ενός αεροπλάνου μου έρριξα οτήν πλατεία Γεωργίου του
Πατράτσο είδοποιητήριον πρός τόν Νομάρχη ν νά φροντίσει νά σου
παραδώσουν όλα τα χρήματα πού σου έχω στείλει και όλα τά φορέματα και
τάχρυσά δακτυλίδια και παρασήματα, βραχιόλια, σκουλαρίκια και σερβίτσια,
πού τάέχει ό τελώνης κ. Κρινάκης. Στην είδοποίησιν έγραφα ότι έάν δέ
σου τά παραδώσουν, θά βομβαρδίσω τό Πατράτσο και θά κάμω άποκλεισμόν.
Δέν θά αφήσω νά έλθει στάρι άπό Άμέρικα.
Γιαννούλα
μου, έτηλεγράφησα μέ τόν Μαρκόνιον εις τόν διευθυντήν της αστυνομίας
και έπιασε τόν διευθυντήν της Εθνικής Τραπέζης κ. Μαλεβίτην και τόν
έβαλε φυλακήν, έως ότου σου παραδώσει όλα τά χρήματα. Έάν δέν σου τά
δώσουν, θά τούς κάμω όλους εξορία σέ άγρια μέρη.
Οι γάμοι της Γιαννούλας ήταν ο μεγαλύτερος ντόρος που γινόταν στα Καρναβάλια και συνεργούσαν σ’ αυτόν εκατοντάδες Πατρινοί.
Ας τους κρίνουμε με επιείκεια για την αθώα αυτή καρναβαλική διασκέδαση.
Και
γενικότερα για τη συνήθεια του ντόρου πρέπει να δείξουμε κατανόηση. Τα
παλιά χρόνια ήταν ανιαρή η καθημερινή ζωή και λίγες οι ευκαιρίες
ψυχαγωγίας. Δεν ήταν σα σήμερα που … κάθε χωριό και ψησταριά, κάθε
γειτονιά και Disco. Έτσι οι άνθρωποι αναγκάζονταν να επινοούν τρόπους
διασκεδάσεως. Μια τέτοια επινόηση — που ευδοκίμησε — ήταν και ο ντόρος.
Η γιορτή της Τσικνοπέμπτης έχει ιδιαίτερο χρώμα στην Πάτρα εξαιτίας και της επιρροής του καρναβαλιού. Την ημέρα εκείνη εκατοντάδες Πατρινοί στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης. Όμως επίκεντρο των εκδηλώσεων αποτελεί η Άνω Πόλη, η παλιά συνοικία Τάσι
και κυρίως η οδός Γερμανού και οι δρόμοι γύρω από αυτή. Λαϊκά και
καρναβαλικά δρώμενα, μουσικές κομπανίες συμπληρώνουν τη βραδιά της
άφθονης κατανάλωσης ψητού κρέατος και οινοποσίας. Άλλοτε εκείνες της
ημέρες πριν την Αποκριά στην Πάτρα αναβίωνε μια χαρακτηριστική παράδοση,
"ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς".
Η Γιαννούλα ήταν υπαρκτό
πρόσωπο, επρόκειτο για μια φτωχή γυναίκα της Άνω πόλης που έζησε στην
περίοδο πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
και κύρια δραστηριότητά της ήταν η πώληση κουλουριών που της εξασφάλιζε
τα προς το ζην. Ορισμένοι Πατρινοί εκμεταλλευόμενοι την αφέλειά της και
το ευφάνταστο του χαρακτήρα της, της έταζαν πως θα την παντρέψουν με
τον πρόεδρο της Αμερικής Ουίλσον.
Η σχετική φάρσα περιλάμβανε άφιξη του Ουίλσον με πλοίο στο λιμάνι και
άνοδό του στην Άνω πόλη όπου θα τελούνταν και ο γάμος με τη Γιαννούλα. Η
εύπιστη κουλουρού υποδεχόταν τον υποτιθέμενο Ουίλσον, Ιούλσο όπως τον
πρόφερε η ίδια, και που φρόντιζαν πάντα να τον ντύνουν με φράκο και
ημίψηλο, αλλά ώσπου να αντιληφθεί την ειρωνεία της στιγμής, το πλήθος
των συγκεντρωμένων για το γάμο είχε διασκεδάσει με την ψυχή του. Το
θέαμα επαναλήφθηκε αρκετές χρονιές. Βικιπαίδεια .
....................................................................................................................................................................
Πατρινό καρναβάλι
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πατρινό Καρναβάλι, το άρμα του βασιλιά το 2003
Το Πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Μετρά 180 χρόνια ιστορίας. Το καρναβάλι της Πάτρας
δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που
περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι
των μικρών κ.ά. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα.
Κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με την νυχτερινή
ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη
παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος το τελετουργικό
κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μώλο της Αγίου Νικολάου στο λιμάνι της
Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές του είναι ο αυθορμητισμός, ο
αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός.
....................................................................................................................................................................
«Οι κερασιές θ ανθίσουν και φέτος… και
φέτος θα γεμίσουν γλυκούς καρπούς, άνθη και φύλλα, και μοσκοβολιά. Κι
όλα θα γίνουν όπως πάντα. Όπως το περασμένο, όπως το περσινό κι όπως το
τωρινό καλοκαίρι…κι όπως κάθε καλοκαίρι όσο θα υπάρχουν στον κόσμο
καλοκαίρια και κερασιές. Και τα στόματα θα επιθυμούν τον έρωτα, όσο θα
υπάρχουν στον κόσμο κόκκινα στόματα.
Μα τα κεράσια και τα στόματα, μα τα
καλοκαίρια και τ’ άνθη -όλη αυτή η πλουμιστή λιτανεία του καιρού- για
κείνον έγιναν ό,τι έγιναν κι ό,τι είναι για να γίνουν, γιατί χωρίς αυτόν
δε θα χρειαζότανε αυτή η μοσκοβολημένη γιορτή της ζωής, ούτε ο ήλιος
για να τη χρυσώσει, κι ούτε κι ένα νεανικό χέρι να τη γράψει.
Οι κερασιές θ ανθίσουν και φέτος, για να
τις χαρούν τα στραφτερά μάτια, να τις μυρίσουν οι νέες αισθήσεις και για
να στεφανώνουν στιλπνά μέτωπα κι ολόμαυρα κεφάλια. Οι κερασιές θα
καρπίσουν και φέτος, για να δροσίσουν διψασμένα χείλη και να στολίσουν
ρόδινα αφτιά και καπελίνα.
…Τώρα η παλιά άνοιξη έμεινε πολύ πίσω και μια καινούργια φουσκώνει μέσα στους χυμούς.»
Ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στον Μάρτιν Λούθερ Κιγκ και στο Μενέλαο Λουντέμη...
Τρεις και πάνω δεκαετίες πριν, λίγο μετά
την πτώση της Χούντας, άρχισαν να κυκλοφορούν ελεύθερα τα βιβλία των
αριστερών συγγραφέων, κι ανάμεσά τους και τα μυθιστορήματα του Μενέλαου
Λουντέμη: κομμουνιστής, αντιστασιακός, εξορισμένος σε Μακρόνησο και Άη
Στράτη, κι από το 1958 ως το 1974 που έπεσε η Χούντα αυτοεξόριστος στη
Ρουμανία.
Θυμάμαι ότι το 1975 ή το 1976 τυχαία
έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», το
διάβασα και με συνεπήρε, και μέσα σ’ ένα μήνα «ξεπέταξα» σχεδόν όλα του
τα βιβλία.
Τα θυμήθηκα αυτά χθες διαβάζοντας στα ΝΕΑ
την είδηση με τίτλο “Ανθισμένες κερασιές σαν όνειρο”, που αναφέρεται
στις κερασιές- δώρο των Ιαπώνων- που άνθισαν και φέτος στο μνημείο του
Μάρτιν Λούθερ Κιγκ, στην Ουάσιγκτον. Διαβάζοντας το «ανθισμένες
κερασιές» του τίτλου αμέσως το μυαλό μου πήγε στο βιβλίο του Λουντέμη,
“Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος”, που το διάβασα «απνευστί» 37 χρόνια
πριν…. Έτσι, οι “ανθισμένες κερασιές” έγιναν, στο νου μου, ο συνδετικός
κρίκος ανάμεσα στον Μάρτιν Λούθερ Κιγκ και στον Μενέλαο Λουντέμη…
“Ανθισμένες κερασιές, σαν όνειρο….
Οι κερασιές άνθισαν και εφέτος. Το
μνημείο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην Ουάσιγκτον, εκτός από χώρος
αφιερωμένος στον αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεωρείται για την
αμερικανική πρωτεύουσα και τόπος υπενθύμισης της αμερικανοϊαπωνικής
φιλίας. Στην περιοχή όπου χτίστηκε πριν από λίγα χρόνια το μνημείο για
τον Κινγκ είχαν πρωτοφυτευτεί το 1912 κερασιές, οι οποίες είχαν σταλεί
ως δώρο από την Ιαπωνία. Μετά την κατασκευή του μνημείου φυτεύτηκαν
άλλες 182 κερασιές, οι οποίες ανθίζουν κάθε χρόνο αυτή την εποχή, κοντά
στην επέτειο της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στις 2 Απριλίου.
Ετσι, κάθε χρόνο για περίπου δύο-τρεις εβδομάδες τα λευκά και ροζ
μπουμπούκια των γιαπωνέζικων δέντρων σημαίνουν την αρχή της άνοιξης στην
πρωτεύουσα των ΗΠΑ και θυμίζουν ότι δεν υπάρχει τέλος για τα όνειρα –
όπως αυτό που είχε ο Κινγκ – αλλά πάντα μια καινούργια αρχή.”, (ΤΑ ΝΕΑ,
21-3-’12).
Αλλά ο Μενέλαος Λουντέμης έγραψε κι ένα
ποίημα με τον ίδιο τίτλο που το μελοποίησε ο Σπύρος Σαμοΐλης και το
τραγούδησε η Ισιδώρα Σιδέρη αλλά και η Ελένη Βιτάλη:
«Οι κερασιές θ΄ανθίσουν και φέτος»
Οι κερασιές θ’ ανθίσουνε και φέτος στην αυλή
και θα γεμίσουνε με άνθη το παρτέρι.
Πικρή που είν’ η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι,
πικρή που ’ν’ η ζωή!
Άνοιξε το παράθυρο στην πρωινή γιορτή,
για νάμπουν οι μοσκοβολιές από το περιβόλι.
Αχ, κάθε του τριαντάφυλλο και μια πληγή από βόλι,
είναι για σε, ποιητή!
Πικρή που είν’ η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι,
πικρή που ‘ν’ η ζωή!
Κουράστηκα να σε καρτερώ, Έρωτα, και να λιώνω,
πα’ στο βιβλίο της ζωής σκυμμένος μια ζωή!
Μ’ αν ήτανε να ‘ρχόσουνα για ένα έστω πρωί
χίλια θε να ‘δινα πρωινά να ζούσα εκείνο μόνο!
Σπάνε τα πρώτα κύματα της άνοιξης πάνω στους κυματοθραύστες των ματιών σου. Τα στροφεία ενός σμήνους μελισσών μπλέκονται στα μαλλιά σου κι εσύ απρόθυμα να διώχνεις το μελισσοφάγο του φιλιού μου. Ανθισμένο τοπίο διαίσθησης απροστάτευτη στην ερημιά της πόλης κι εγώ παλεύω με τους χρησμούς και τους ανυποψίαστους. Σκάει στα χέρια σου απρόσμενα ο εκρηκτικός μηχανισμός ενός άνθους κι εσύ γελάς λαβωμένη από χρώματα κι αρώματα Στα υψίπεδα του ονείρου εσύ των βυθών εξόριστο κοχύλι εγώ στο ορυκτό της άνοιξης ζωγραφιστός τριλοβίτης
Ο Γιάννης Τόλιας γεννήθηκε στις 15 Νοεμβρίου του 1956 στην Πάτρα. Ζει και εργάζεται στην ίδια πόλη.
Έργα του έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και περιλαμβάνονται σε ανθολογίες.
Για τη συλλογή του «Ονειρόδραμα» τιμήθηκε με το βραβείο ποίησης από τη Στέγη Καλών Τεχνών & Γραμμάτων, για βιβλία που εκδόθηκαν το 1984 στην επαρχία.
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά και στα Γαλλικά.
Το 2010 έλαβε μέρος στο Τριήμερο αφιέρωμα στην Ποίηση από τον Ιανό.
Το 2012 έγινε αφιέρωμα προς τιμήν του στο πλαίσιο των Ημερών Ποίησης στο Πολύεδρο, στην Πάτρα. Βικιπαίδεια.
Σπονδή στον έρωτα και στη ζωή- της Σοφίας Θεοδοσιάδη.
Σπονδή ..θυσία αιματηρή εσήμαινε από αρχαιοτάτων χρόνων..μα ακόμα και στις μέρες μας αυτό ακριβώς σημαίνει. Αν ανατρέξεις στον Ησίοδο, πίσω εκεί στην καθημερινή ζωή θα βρεις,σπονδές πρωί-πρωί και δείλι, για την αξία της ζωής, σπονδές γι αυτούς που θυσιάζονται για τους επόμενους..σπονδές πριν την κατάκλιση στον Όμηρο για το θείο δώρο της ζωής...ευχαριστία στους Θεούς για την προσφορά της ίδιας της ζωής στον άνθρωπο... Σπονδή λοιπόν και σήμερα στον έρωτα...στην ίδια τη ζωή..''θυσία'''αν αυτός σημαίνει και λογίζεται απ' τον μικρό τον εαυτό σου.. σαν θα κατορθώσεις για να βγεις και στον αγαπημένο σου μπροστά ...τον εαυτό σου πια ξεσκέσπαστο εσύ...θα το αντέξεις να προσφέρεις.... Ποτέ δεν είναι αναίμακτη καμμιά απ' τις θυσίες... Έχει και πίκρα και ''αίμα'' και αυταπάρνηση και τούτη η θυσία... Είναι όμως σπονδή στον έρωτα και στη ζωή ετούτη η θυσία...μια σπονδή βαθιά...ολόγλυκη...κι ας είν' συχνά η γεύση της γλυκόπικρη...κι ας ''γδέρνει'''σαν αγκάθι αργά - αργά...κι ας μοιάζει πως πονά... Γιατί ..τι θα ήταν η ζωή..αν το άρωμα της αγάπης μα και προπαντός του έρωτα, δεν απλωνόταν γύρω μας...τον αέρα να γεμίζει ? Όχι δεν θα άξιζε θαρρώ το διάβα μας απ' τη ζωή, αν έστω και μονάχα μια φορά , δεν ήμασταν παρόντες και εμείς, σε μια τέτοια ''αιματηρή''κι ολόγλυκια στο τέλος μιας σπονδής , αυτής του δυνατού και ανεπανάληπτου του έρωτα....ετούτης της ''θυσίας''. Κείμενο - Σοφία Θεοδοσιάδη. .............................................................................................................
Υπέροχη μουσική !!! Από έναν υπέροχο μουσικό - ποιητή !!! Από τον Λουδοβίκο των Ανωγείων !!!
''Υάκινθος''- Λουδοβίκος των Ανωγείων.
"ο Αγιος Υάκινθος σαν ιδεολογία λέγεται με τρεις κουβέντες: ο Αγιος των
αισθημάτων, της ανάμνησης και της προσδοκίας τους. Γι αυτό τους λέω,
όταν θα πηγαίνετε στον Αγιο Υάκινθο θα ανάβετε δυο κεριά, ένα στην
ανάμνηση και ένα στην προσδοκία. Σ έναν τέτοιο χώρο παράκλησης οφείλω,
από τη μια, να θυμηθώ μιαν αγάπη μεγάλη που έχασα, αλλά μπορώ από την
άλλη, να παρακαλέσω να με επισκεφθεί πάλι το αίσθημα. ...................................................................................................................................................................
Ο Φλεβάρης πάει φεύγει και το Μάρτη δεν χωνεύει. Όξω ψύλλοι, ποντικοί.
Μέσα Μάρτης και χαρά και καλή νοικοκυρά. Ο καημένος ο Φλεβάρης. Ο λαός
τον έκαμε άσχημο και κουτσό γαϊδουρο-καβαλάρη. Τα παιδιά τον συνοδεύουν,
τον διαπομπεύουν στους δρόμους με τενεκέδες, φωνές και με τραγούδια σε
πολλά μέρη της Ελλάδας.
Όξω βρε κουτσοφλέβαρε με τα πολλά τα χιόνια.
Να ρθει' σ Μάρτης με χαρά και με τα χελιδόνια.
Βγαίνει ο κακός ο μήνας. Μπαίνει ο καλός ο μήνας.
Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης. Ο μήνας των χελιδονιών και
των πελαργών. Ο μήνας της βλάστησης και των πρώτων λουλουδιών, μα και ο
μήνας των μεγάλων αντιθέσεων και των απότομων μεταβολών. Για το λόγο
αυτό δέχτηκε τα καταιγιστικά πυρά του λαού με απίθανα σκωπτικά κυρίως
ονόματα. Βαφτίστηκε λοιπόν Κλαψομάρτης, κλάψας, Πεντάγνωμος, Γδάρτης,
Παλουκοκαύτης, Ανοιξιάτης και φυτευτής. Ονομάστηκε Κλαψομάρτης και
Κλάψας, γιατί με τον συνήθως βροχερό του καιρό φαίνεται πως κλαίει.
Ο Μάρτης στην αρχαιότητα ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και n πρωτομαρτιά
ήταν και πρωτοχρονιά. Σαν τέτοιος, αυτός ο μήνας, έπρεπε να τιμηθεί
ιδιαίτερα. Γι' αυτό και οι Ρωμαίοι του δώσανε το όνομα Μαρτίους από το
Θεό Μαρς, δηλαδή Άρης, ο Θεός του πολέμου και γενάρχης των Ρωμαίων. Ο Μάρτης δεν ήταν μόνο Θεός του πολέμου,
μα και των αέρηδων που φυσούσαν την Άνοιξη και βοηθούσαν τη βλάστηση της γης και των χωραφιών.
Οι Αρχαίοι 'Έλληνες τον λέγανε Ελαφιβολίονα, γιατί τότε γινόταν το κυνήγι των ελαφιών στην Ελλάδα.
Οι κρητικοί τον λένε πεντάγνωμο για την αστάθεια και τις απότομες μεταβολές του.
H αστάθεια του είναι χαρακτηριστική. Μπορεί το πρωί να αρχίσει με
ωραίες λιακάδες και ασυννέφιαστο ουρανό και ύστερα από λίγο να αρχίσει
να Θυμώνει, να κατσουφιάζει και να το γυρίζει στις βροχές και στα
μπουμπουνητά. Γι' αυτό και οι άνθρωποι ξέροντας αυτή την αδυναμία και
την ιδιοτροπία, σου συμβουλεύουν. "Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και
χάσεις την ημέρα".
Στα παλιά χρόνια υπήρξε ένα όμορφο γραφικό έθιμο
που διατηρείται και σήμερα ακόμα. Το έθιμο της κλωστής του Μάρτη. Την
παραμονή, συνήθως n γιαγιά του σπιτιού ετοιμάζει την κλωστή, κόκκινη και
άσπρη. Τα παλιά χρόνια μάλιστα την στριφογύριζε και την περνούσε σε μια
τρύπια δεκάρα, έκανε για όλους τους σπιτικούς, γυναίκες και μικρά
παιδιά. H διαδικασία αυτή, το δέσιμο της κλωστής έχει βαθύτερο νόημα. Το
άσπρο χρώμα συμβολίζει την αγνότητα και το δεσμό της οικογένειας, n δε
κόκκινη συμβολίζει την αγάπη. Οι δυο μαζί κλωστές αποτελούν δεσμό και
την πίστη προς τη Θρησκεία. Οικογένεια και θρησκεία είναι δυο έννοιες
στενά συνδεδεμένες. Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του απ' τη ρωμαϊκή
εποχή, μετά πέρασε στους βυζαντινού, όπου οι βυζαντινές πατρίκιες
κρεμούσαν στο λαιμό
τους σκόρδο, κρεμμύδι και άλλα μικροπράγματα,
καθώς και χρυσή αλυσίδα.
H κλωστή του Μάρτη δένονταν σε όλα τα μέλη της
οικογένειας στους μικρότερους φυσικά. Την κλωστή του Μάρτη την κρατούσαν
εννιά μέρες. Την ενάτη την κρεμούσαν στα μπουμπουκιασμένα κλαδιά έξω
απ' το σπίτι ή σε καμιά τριανταφυλλιά του κήπου. Πίστευαν ότι από εκεί
Θα την έπαιρνε ο πελαργός
και τα χελιδόνια και θα την πήγαιναν στο
Θεό και ο Θεός Θα τους ανταπέδιδε αυτά που επιθυμούσαν. Έτσι τα μικρά
παιδιά περίμεναν τα δώρα τους όλο το χρόνο. Άλλοι λένε ότι την κλωστή
την κρατούσαν μέχρι τις 25 Μαρτίου τη μεγάλη γιορτή, που έχει για τπ
Ρωμιοσύνη διπλό χαρακτήρα, διπλή σημασία, τη θρησκευτική και την εθνική.
Την ημέρα αυτή βγάζουν την κλωστή από τα χέρια τους
«τους μάρτηδες»
και τους κρεμούν στα κλαριά για να τους πάρουν τα χελιδόνια. 0 λαός μας
πιστεύει ακόμα απόλυτα πως με τον ερχομό της 25ης Μαρτίου μπαίνουμε πια
επίσημα στην εποχή της Άνοιξης και έρχονται και
τα πρώτα χελιδόνια.
H κλωστή του Μάρτη είχε μεγάλη δύναμη και τους προφύλασσε απ' το
μαύρισμα του ήλιου που καίει αυτό το μήνα παράξενα. Κι αυτό είναι
συνδεδεμένο με μια παλιά δοξασία των Βυζαντινών, ο οποίοι πίστευαν ότι n
άσπρη κλωστή συμβολίζει το πρωινό φως του ήλιου και π κόκκινη το
μεσημεριάτικο ήλιο και οι δυο μαζί διώχνουν την καυτερή ηλιαχτίδα και
έτσι προστατεύεται το πρόσωπο και ο λαιμός από το άρπαγμα του
μαρτιάτικου ήλιου. Ακόμα n κλωστή του Μάρτη είχε τη δύναμη να τους
προστατεύει και από διάφορες αρρώστιες, ειδικά από τους πυρετούς. Γύρω
από την όμορφη κλωστή αυτή του Μάρτη, υπάρχουν πολλοί ωραίοι Θρύλοι. Μια
παράδοση λέει τους έφτιαχναν με τέχνη και τους κρεμούσαν σε κλώνους
αμυγδαλιάς ή τριανταφυλλιάς, ενώ συγχρόνως τραγουδούσαν χαρμόσυνες
στροφές. Άλλη παράδοση λέει ότι βγάζανε τον «Μάρτη» όταν αντίκριζαν το
πρώτο χελιδόνι και τραγουδούσαν:
Χελιδόνι μου γοργό,
που ’ρθες απ' την έρημο,
τι καλά μας έφερες ;
Την υγεία και τη χαρά
και τα κόκκινα τ' αυγά.
O Μάρτης έχει και έναν ζεστό ήλιο, φοβερό που καίει και τσουρουφλίζει. H
παράδοση λέγει, πως ο ήλιος του Μαρτίου μαυρίζει το πρόσωπο και
δημιουργεί στίγματα και λεκέδες. «Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε δεν
ξεβάφει». Οι κοπέλες λοιπόν, έπρεπε να προφυλαχθούν να μείνουν
κρινόλευκες και γαλατένιες «οπόχει κόρην ακριβή του Μάρτη ο ήλιος μην
την δει». Στις εννιά του Μάρτη είναι n γιορτή των Αγίων Σαράντα
Μαρτύρων. Στη συνείδηση του λαού μας ο αριθμός σαράντα λογαριάζεται σαν
ιερός. Οι συνήθειες και οι προλήψεις την ημέρα αυτή ανήμερα δηλαδή της
γιορτής παίρνουν και δίνουν όπως, λένε . Έτσι ορισμένες νοικοκυρές θα
φτιάξουν τις σαραντόππιτες.. Πίττες με σαράντα φύλλα ή με σαράντα ειδών
λάχανα. Κι ακόμα σαράντα τηγανίτες, σαράντα είδη φαγητά με σαράντα ειδών
χόρτα και όσπρια, που μοιράζονται για την «ψυχή των ζωντανών».
‘’Σαράντα να φας, σαράντα να πιεις, σαράντα να δωσ ' για την ψυχή σ’ ‘’
H αιφνίδια αλλαγή του καιρού δηλώνεται εμφατικά με διάφορα ρητά: 0
Μάρτης ως το γιόμα το ψόφησε, κι ως το βράδυ το βρωμάει. Το γάιδαρο τον
σκουληκιάζει και τον ξεσκουληκιάζει. Όλοι μήνες τρώνε κρέας κι ο Μάρτης
κόκαλα. Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκάφτnς, λέγεται αυτό γιατί
καίμε και τα παλούκια ακόμα, μιας και νομίζουμε πως τελείωσε ο χειμώνας
και μαζί του τα ξύλα. Επειδή «ο Μάρτης δε λείπει απ' τη Σαρακοστή» γι'
αυτό για κάποιον ή κάτι, που δεν το περιμένουμε αλλά έρχεται, λέμε:
«λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;»
Λέμε ακόμα για το Μάρτη: Το
Μάρτη ξύλα φύλαξε, μην κάψεις τα παλούκια. Μάρτης είναι, χάδια κάνει,
πότε κλαίει πότε γελάει. Όλο το Μάρτη φύλαγε, ως τις δέκα τα’ Απρίλη.
Από τις εννιά του Μάρτη, είν’ η άδεια του φιδιού. Κάλλιο Μάρτης στις
γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές. Από Μάρτη καλοκαίρι, μηδ’ ο Μάρτης
καλοκαίρι, μηδ’ ο Αύγουστος χειμώνας, που αν και φαινομενικά
αντιφάσκουν, σημαίνουν ότι απ’ τον Μάρτη αρχίζει διαφαίνεται το
καλοκαίρι και από τον
Αύγουστο ο χειμώνας, πλην όμως ούτε Μάρτης
είναι το καλοκαίρι, ούτε Αύγουστος χειμώνας.
Τις καλοκαιρινές αλλαγές
του Μάρτη, ο λαός της Μακεδονίας, τις έκαμε παραμύθι:
Ο Μάρτης είχε δύο
γυναίκες. H μία είναι όλο δροσιά, χαρά και ομορφιά και n άλλη φορτωμένη
μ' όλη την ασκήμια του κόσμου. Όταν βλέπει την πρώτη του γυναίκα
χαμογελά και χαίρεται. Το γέλιο του το παίρνουν οι ηλιαχτίδες και το
σκορπίζουν σ' όλο τον κόσμο. Όταν όμως κοιτάζει τη δεύτερη γυναίκα του
σκυθρωπιάζει και Θυμώνει. Και την ανταριασμένη καρδιά του την παίρνουν
τα σύννεφα και οι βοριάδες και την κάνουν χιόνια και βροχές. Σε κάποιο
άλλο παραμύθι, ο Μάρτης έχει μια και μοναδική γυναίκα. Μια πεντάμορφη
κόρη που το πρόσωπό της μοιάζει με το ολοφώτεινο πρόσωπο του ήλιου.
Όποιος την δει μαγεύεται. Όμως n καημένη είναι κουτσή. Όταν ο Μάρτης την
κοιτά καθιστή χαίρεται και n καρδιά του γεμίζει ευτυχία. Όταν την
βλέπει όρθια να κουτσαίνει γεμίζει λύπη και πόνο και συννεφιά. Υπάρχουν
και διάφορες άλλες παραδόσεις που τις αναφέρω παρακάτω: Οι μήνες
αποφάσισαν μια μέρα να βρουν ο καθένας και από μια γυναίκα για να μην
είναι έτσι έρημοι και σκοτεινοί, χωρίς καμιά παρηγοριά στο σπιτικό τους.
Όλοι έβαλαν προξενητάδες και ο καθένας βρήκε την δικιά του. 0 Μάρτης
όμως γελάστηκε και πήρε μια χανούμισσα. Είχε μάθει πως οι Τουρκάλες
είναι όμορφες και γι' αυτό παντρεύτηκε ανεξέταστα . Το τι έγινε, όμως το
βράδυ δεν περιγράφεται. H Τουρκάλα ήταν πάρα πολύ άσχημη και ο Μάρτης
μόλις εκείνη έβγαλε το γιασεμάκι, σηκώθηκε και έφυγε.
H άλλη παράδοση
λέει τα εξής: Κάποτε οι 12 μήνες αγόρασαν ένα γεμάτο βαρέλι γεμάτο κρασί
με 12 κάνουλες, μια για τον καθένα, κάθετα τοποθετημένες. Τότε ο Μάρτης
επειδή ήταν γερός και πονηρός όπως φάνηκε στο τέλος ζήτησε να του
επιτρέψουν να χρησιμοποιεί την πρώτη από κάτω κάνουλα, πράγμα που έγινε.
0 Μάρτης κάθε μέρα πήγαινε σαν κύριος στο βαρέλι, άνοιγε την κάνουλά
του και έπινε το κρασάκι. Οι άλλοι μήνες καθυστέρησαν λίγο να αρχίσουν
το κρασί. Όταν κάποτε πήγαν στο βαρέλι να πιουν και αυτοί, είδαν με
έκπληξη ότι καμιά κάνουλα δεν έτρεχε κρασί. Σαν αίτιο Θεώρησαν το Μάρτη
και τον ρωτούσαν: «Μάρτη, γιατί μας ήπιες το κρασί;» Δεν σας το ήπια εγώ
απαντούσε αυτός. Εγώ έπινα απ’ τη δική μου κάνουλα . Οι δικές σας είναι
σφραγισμένες. Οι κουτοί μήνες επιτέλους κατάλαβαν την πονηριά του Μάρτη
και αποφάσισαν να τον δικάσουν. Όταν του 'λεγαν πως θα τον δικάσουν και
Θα τον τιμωρήσουν, αυτός στενοχωριόταν και τότε ο καιρός γινόταν «λίαν
νεφελώδης μετά βροχών και καταιγίδων ...» Όταν όμως οι άλλοι δεν του
μιλούσαν σχετικά με το θέμα αυτό, αυτός χαμογελούσε ικανοποιημένος και
τότε ο καιρός γινόταν «αίθριος» και ανέβαινε n Θερμοκρασία.
Οι
τελευταίες μέρες του Μάρτη λέγονται «τ'ς Μπάμπους οι μέρες» γιατί μια
γριά τσομπάνισσα ξεγέννησε τις προβατίνες της μέχρι τις 30 του μήνα με
καλοκαιρία και νομίζοντας ότι ξεγέλασε τον Μάρτη, που είχε τότε 30
μέρες, αφού δεν έπαθαν τίποτα τα αρνάκια της, τον κορόιδευε. Όμως ο
Μάρτης Θύμωσε για την προσβολή της γριάς και έκλεψε μια μέρα απ’ τον
Φλεβάρη (που έμεινε κουτσός) για να την εκδικηθεί. H 31η λοιπόν του
Μάρτη ήταν σωστή θεομηνία. Χιονοθύελλες και παγωνιές σάρωσαν τη φτωχή
γριά, την μπάμπω και δεν έμεινε ούτε πρόβατο ούτε προβατίνα. Πέρα από τα
ήθη και τα έθιμα ο λαός έθεσε τον Μάρτη στα τραγούδι του, στους έρωτές
του, στα κατορθώματά του, στη λεβεντιά του.
Πανάθεμά σε Παχνιστή Γενάρη και Φλεβάρη.
Και συ Μαρτούλη Θλιβερέ που κάνεις το χειμώνα.
Δεν σκέφτεσαι την κλεφτουριά και τα παλικαράκια.
Τα γέλασες, τα πλάνεψες με τον λαμπρό τον ήλιο,
και βγήκαν πάνω στα βουνά στους πάγους και στα χιόνια...
Το Μάρτη να μην χαίρεστε και βγάνετε τις κάπες
Πότε γελάει και ξαστερών και πότε
ανταριάζει.
Γεώργιος Μ. Μπόντας
Τέως Δ/ντής της Μανουσείου Δημόσιας Βιβλιοθήκης
Σιάτιστας – Λαογράφος
......................................................................................................................................................................
Ο Μάρτης Μάρτης μίλησε - Παντελής Θαλασσινός.
Ο Μάρτης, Μάρτης μίλησε και είπε πως θα αργήσει
έχει ακόμα δυο βροχές και μία να χιονίσει.
Ένα δεντράκι τ’ άκουσε και πήγε να λυγίσει
του είπα να’ χει υπομονή, το φόβο να νικήσει.
Ό,τι αργεί κι ό,τι στη Γη είναι βαθιά κρυμμένο.
πάλι στο φως θα βαφτιστεί και θα’ ρθει ευλογημένο...
Ο Μάρτης χείλη έσκασε, στον ήλιο να γελάσει
είπε θ’ αργήσει, μα θα’ ρθεί ο κόσμος να χαλάσει.
Θα βάλει τ’ Ανοιξιάτικα να ομορφύνει η πλάση,
στα μπλε και στα κατάλευκα θα βγει να παρελάσει.
Ό,τι αργεί κι ό,τι στη Γη είναι βαθιά κρυμμένο,
πάλι στο φως θα βαφτιστεί και θα’ ρθει ευλογημένο...
